tekst Margriet de Winter

In februari ging het terrein van de buitenplaats Huis te Manpad (Herenweg 9, Heemstede) weer (gratis) voor bezoekers open. Omdat het niet ver van Amsterdam ligt en omdat deze eeuwenoude buitenplaats tot de mooiste historische parken in Nederland behoort met goed bewaarde overblijfselen van tuinaanleg uit de zeventiende eeuw, ben ik er in het vroege voorjaar eens heengegaan. Zoals op veel landgoederen in Nederland herbergt het park een schat aan vroegbloeiende bollen en knollen, de zgn. stinzenplanten. Stinzenplanten zijn voornamelijk bol- en knolgewassen die eeuwen geleden in tuinen van buitenplaatsen werden aangeplant en daar verwilderden. In de week dat ik bij het Huis te Manpad was, bloeiden er honderden sneeuwklokjes, gele winteraconieten, boerenkrokussen en narcissen. Deze vroege bloeiers worden gevolgd door ondermeer sneeuwroem, vingerhelmbloem, lelietje-van-dalen, wilde hyacint, en nog veel meer soorten. En zoals op veel buitenplaatsen aan de binnenduinrand in Kennemerland bloeit hier ook het Haarlems klokkenspel, een dubbelbloemige knolsteenbreek (in mei). Als een vrolijk tapijt stonden de bloemen aan de bemoste voeten van grote bomen als linde, eik en beuk en genoten ze van het licht dat door de takken zo vroeg in het jaar nog tot de grond doordringt. Als eenmaal het bladerdak gesloten is, is er voor veel planten weinig reden om onder grote bomen te groeien: te donker, te droog. Net wat stinzenplanten tijdens hun rustperiode prettig vinden!

Het park is uitsluitend in excursieverband te bezoeken. Tijdens de bloei van de stinzenplanten van 1 februari tot 31 mei op dinsdag om 14.00 uur en op zaterdag om 10.00 uur. Daarna tot 15 oktober alleen op zaterdag om 10.00 uur. Ga voor meer informatie naar www.landschapnoordholland.nl. 
Ook het fraaie landgoed Elswout in Overveen is rijk aan stinzenplanten.

Stinzenplanten in de tuin
Nieuwsgierig geworden naar hoe je stinzenplanten kunt combineren met vaste planten, ben ik begin april naar de Warande gegaan, de tuin van tuinontwerpster Trudi Woerdeman in Laag Keppel bij Doetinchem (www.dewarande.nl). Wat bleek, stinzenplanten groeien niet alleen onder bomen, maar ook in gras en in potten en bakken! 
Trudi heeft tijdens de rondleiding verteld hoe ze met veel geduld van een stuk zanderige grond een prachtige bostuin heeft gemaakt, waar je van januari tot half mei bollen, knollen en wortelstokken kunt zien bloeien. Ze schreef er een boek over en geeft daarin aan hoe je je eigen stinzentuin kunt aanleggen en ook  vaste planten toe te passen als varens, hosta, lievevrouwebedstro, maagdenpalm, Ligularia- en Rodgersiasoorten, enz. Denk vooral aan schaduwminnende planten. Trudi heeft ook een boek hierover geschreven: Tuinieren met stinzenplanten (Diepenmaat Uitgeverij & Ontwerp- bureau, Dieren 2008, ISBN 978 90 78115 35 9