Amsterdam
Het woord compost komt van compositie wat samenstelling betekent. Als een compositie in harmonie is, is het een weldaad voor de mens. Compost kan slechts harmonie, evenwicht in de tuin brengen als het juist is samengesteld. Naast de juiste samenstelling is het van belang hoe de omzettingprocessen zijn verlopen. Dat kan eindigen in aërobe of in anaërobe omzetting. Aërobe omzetting: zuurstof bevordert afbraak in de juiste richting, positieve bacteriën vermeerderen zich erg snel, de antibiotica die zij vormen houden schadelijke organismen tegen en het bouwt levensbevorderde stoffen op. Anaërobe omzetting geeft rotting en gisting, schadelijke gassen, trekt ziektever-wekkende bacteriën en virussen aan en het breekt af van levende stof naar dode minerale stof.
Een vaste plek is belangrijk, in de schaduw drogen de hopen minder uit, te veel schaduw geeft trage warmte-ontwikkeling, een plek met goede waterafvoer en direct contact met de aarde is beter; goed bereikbaar en op een plek waar het wat rustig is. Er zijn meerdere mogelijkheden om te composteren: een vrij opgebouwde hoop, in open houten kisten verdeeld in 2 of 3 bakken of in compostvaten.
Welk materiaal: delen van planten, bladeren, dunne takjes, onkruiden, keukenafval, eierschalen, gazongras (met mate), dierlijke mest en gesteentemelen. Het liefst in stukken van 20-25 cm. Niet geschikt zijn gekookt voedsel, afval van citrusfruit, broodresten, aardappelschillen, eikenbladeren, zieke planten en wortelende onkruiden als kweek, winde en distels. Belangrijk is ook het droge materiaal. Wat is droog materiaal? Dat zijn afgestorven plantenstengels (na de winter) uit de tuin. Deze kunnen, na in kleinere stukjes geknipt te zijn, bewaard worden. Samen met het groene afval zorgt het voor de juiste samenstelling van de composthoop. In droog materiaal zit koolstof, in groen materiaal stikstof. In de composthoop is de verhouding 1:5 voor koolstof en stikstof zeer belangrijk. Pas bij het opzetten worden ze in deze verhouding gebruikt. Dat betekent apart opslaan. Bij de opbouw wordt 1 deel droog en 5 delen vers materiaal gebruikt, alles fijngeknipt. Wat verteerde stalmest, wat gesteentemeel (lavameel), een deel oude compost of tuinaarde uit de tuin, regenwater en als afdekmateriaal compostdoek of stro. Vaak zie je niet afgedekte hopen, maar het is goed met speciaal compostdoek alles af te dekken na het opbrengen van de verschillende materialen. Water is nodig om de composthoop vochtig te maken; als het te droog is, komt de omzetting niet opgang. Ervaring leert dat de composthoop nogal wat vocht nodig heeft.
De composthoop moet bestaan uit lagen zoals boven beschreven van 20 – 25 cm. Water wordt toegevoegd als een laag is opgebouwd. Er moet lucht tussen kunnen komen voor de zuurstof. Bij kleine tuinen met een geringe hoeveelheid afval, kan de composthoop steeds in lagen opgezet worden naarmate er tuinafval is.
Er is nog veel meer over te schrijven, dit is een eerste aanzet over het belang van compost voor onze tuinen( zie MM november 2011) en hoe een composthoop op te zetten.
Inspiratie is geput uit eigen ervaring van de schrijver van dit artikel en uit de volgende literatuur: het boek Inspiratie voor een ‘tuin”ontwikkelingsweg, uitgegeven door Stichting de Zonnetuin in Alkmaar, geschreven door Guurtje Kieft en het boek van Michel Pollan: Mijn tweede natuur, met als ondertitel: Leven met een weerbarstige tuin.